9:40 07/08/2018
Tam Đảo là một trạm nghỉ trên núi cao (930m) nằm trong vùng châu thổ Bắc Kỳ, cách Hà Nội 4 giờ đồng hồ. Đây là khu nghỉ mát lý tưởng đối với các quan chức người Âu và gia đình, nhất là vào những ngày nắng nóng. Họ có thể đến đây để nghỉ ngơi vài ngày mỗi tuần. Khí hậu ở Tam Đảo ẩm ướt và nóng vào ban ngày nhưng khá mát mẻ vào ban đêm. Trong suốt 15 năm, chính quyền thuộc địa đã chi vào đây khoảng 50.000 phơ răng mỗi năm, đã từng có một nhà thầu cam kết mở một khách sạn từ 40 đến 50 giường để mọi người dân châu Âu có thể nghỉ trọ tại đây.
Toàn cảnh khu nghỉ mát Tam Đảo
Quá trình xây dựng khu nghỉ dưỡng
Năm 1904, một phái đoàn quân sự được Phủ Toàn quyền giao nhiệm vụ tìm trong dãy núi Tam Đảo, gần Hà Nội, một địa điểm thuận lợi để đặt một trạm nghỉ mát mùa hè. Phái đoàn đã báo cáo là ở độ cao 930m có một khoảnh đất hình vành chảo có thể đáp ứng những yêu cầu của dự án nói trên. Trong hai năm liền, khi thì phái đoàn quân sự, khi thì do một nhân viên có nhiệm vụ kế tục công việc của phái đoàn đã tiến hành quan sát một cách có hệ thống. Kết quả đáng khích lệ đến mức năm 1906, Phủ Toàn quyền quyết định dứt khoát xây dựng trạm nghỉ đó. Một hợp đồng xây dựng đường sắt cáp kéo và một khách sạn lớn đã được ký kết giữa Chính quyền thuộc địa và một công ty tư nhân. Nhiều công trình nghiên cứu tốn kém cũng đã được thực hiện nhưng thật không may, việc thực hiện chương trình này ban đầu bị chậm lại và sau đó buộc phải từ bỏ hoàn toàn do chiến dịch Yên Thế và lý do tài chính. Ngay từ khi đó, người ta chỉ bằng lòng với việc nâng cấp con đường đi từ Vĩnh Yên lên núi và tiếp tục kéo dài thêm 300 – 400m rồi tới độ cao 930m.
Sơ đồ khu nghỉ mát Tam Đảo
Bên cạnh những căn nhà nghỉ của Công sứ Vĩnh Yên và của Phủ Thống sứ, cho đến tận năm 1912 ở Tam Đảo hầu như chỉ có nhà ở của lính gác chính, đồn lính khố xanh, một hoặc hai ngôi nhà nghỉ và hai hoặc ba hầm trú ẩn. Mặc dù vậy, lượng khách du lịch và khách nghỉ mát hàng năm đến đây ngày càng đông và vào năm 1913, một khách sạn đầy đủ tiện nghi với 16 phòng được mở, ngay lập tức khách sạn đó không còn một chỗ trống. Đó chính là Khách sạn – Nhà hàng Thác Bạc (Hôtel – Restaurant de la Cascade d’Argent), khách sạn đầu tiên và lớn nhất tại Tam Đảo. Đây là dấu hiệu phát triển mang tính quyết định của trạm nghỉ. Vào đầu năm 1914, một ngôi làng được xây dựng gần khách sạn cùng với các toà biệt thự của tư nhân, của các công ty, nhà điều dưỡng của Hội truyền giáo Tây Ban Nha, đồn lính khố xanh mới.
Bản đo vẽ thung lũng Thác Bạc do Đại úy Bonnet lập vào 7/1904
Khách sạn Thác Bạc
Cũng qua tài liệu lưu trữ chúng tôi được biết “Vào tháng 2-1924, Chính quyền Bảo hộ đã quyết định nhượng toàn bộ việc khai thác Khách sạn – Nhà hàng – Thác Bạc cho Công ty Bất động sản Pháp (Société Française Immobilière) có trụ sở tại Khách sạn Chính quốc (Hôtel Mropole), số 15 đại lộ Henri Rivière (nay là Khách sạn Sofitel Mropole, số 15, phố Ngô Quyền), Hà Nội trong thời gian từ 3 đến 9 năm tuỳ theo ý muốn của bên được nhượng. Đến tháng 6-1933, Chính quyền Bảo hộ tiếp tục chuyển nhượng việc khai thác khách sạn Thác Bạc cũng như dịch vụ vận chuyển bằng ô tô từ ga Vĩnh Yên đến Tam Đảo và ngược lại cho Công ty các khách sạn Pháp (Compagnie hôtelière française) trong thời gian 9 năm (từ 01-6-1933 đến 31-12-1941)”. Tuy nhiên, “theo biên bản ngày 23-11-1933 của Đại Hội đồng các cổ đông của Công ty các khách sạn Pháp, Công ty này chính thức bị giải thể. Do vậy, ngày 8-3-1935 Thống sứ Bắc Kỳ đã ban hành Nghị định số 1098-A về việc Công ty Địa ốc Bắc Kỳ và Trung Kỳ (Société Foncière du Tonkin et de l’Annam) được phép thay thế Công ty các khách sạn Pháp thực hiện Hợp đồng trên. Đến đầu năm 1942, một Hợp đồng mới về việc khai thác khách sạn Thác Bạc, các khu nhà phụ tại Tam Đảo và dịch vụ vận tải từ Vĩnh Yên đến Tam Đảo lại được Chính quyền Bảo hộ Bắc Kỳ và Công ty Địa ốc Bắc Kỳ và Trung Kỳ ký kết trong vòng 12 năm kể từ ngày 1-1-1942”.
Tờ quảng cáo về Khách sạn Thác Bạc
Địa lý
Dãy núi Tam Đảo nằm cách Hà Nội chừng 50 km theo đường chim bay. Khối núi hùng vĩ nằm ngay cửa ngõ châu thổ giáp gianh giới hai tỉnh Vĩnh Yên và Thái Nguyên và tại những điểm cao nhất, độ cao nhanh chóng vượt trên vùng đồng bằng từ 1300 đến 1350 m.
Trước kia, Tam Đảo có rất nhiều cây rừng bao phủ nhưng về sau này nơi đây chỉ còn lại vài khu rừng đẹp ngân vang những dòng nước đổ xuống tạo thành nhiều thác nước nhỏ chảy về hướng đồng bằng, trong các thung lũng kẹp giữa hai bờ dốc đứng.
Một trong những thung lũng này đột ngột mở rộng ở độ cao 930 m tạo thành một khoảnh đất hình vành chảo rộng gần 2km2. Mở rộng ra đồng bằng Vĩnh Yên, khoảnh đất này dốc lên thoai thoải cho đến tận sống núi bao quanh nó từ Đông Bắc sang Tây Bắc.
Một thảm thực vật phong phú phủ kín các sườn núi, hai dòng suối nhỏ chảy từ Bắc qua Nam trước khi gặp nhau tạo thành thác nước thứ ba có độ cao 130 m và đổ dồn về đồng bằng hoà vào con sông Hồng. Địa điểm này có tên là Thác Bạc đặc biệt thuận lợi cho việc hình thành và xây dựng một trạm nghỉ mát mùa hè.
Đường vào Tam Đảo
Thác Bạc khi đó được nối liền với khu vực châu thổ bằng một con đường dài 24 km rất thuận tiện cho xe ô tô đi lại. Con đường này xuất phát từ Vĩnh Yên đi qua một khu vực nhấp nhô theo đường thẳng trước khi tới chân núi.
Cách điểm xuất phát chừng 14 km là đường lên dãy núi Tam Đảo. Con đường trải dài 12 km chạy men theo dãy núi ngang chắn thung lũng Thác Bạc ở phía Tây. Đường đi lên với độ dốc thoai thoải cho tới độ cao 400m và nhanh chóng vượt qua ở 5 km cuối cùng ngăn cách điểm này với trạm nghỉ.
Ở đoạn cuối này, con đường với độ dốc trung bình từ 0m.10 đến 0m.12. Mặc dù không rộng lắm và thường nhô về phía thung lũng Thác Bạc nhưng các loại xe có động cơ vẫn có thể đi vào con đường này.
Hệ động thực vật
Thung lũng Thác Bạc là địa điểm thú vị đối với một nhà thực vật học. Hoa lan và các loại thực vật hoa ẩn có ở khắp nơi. Hoa trà tạo thành những đốm đỏ, trắng dưới khu rừng tre rậm rạp bao phủ cả sườn núi. Các loại gỗ cứng có rất nhiều mẫu và đẹp như cây long não, lim, gụ…
Hệ động vật không phong phú lắm, chỉ có một vài con vượn, hươu, lợn rừng trong những vùng trũng, một hệ đa dạng các loài chim ở khu vực trên cao (chim trảu, chim sẻ ức đỏ, chim hét, vẹt xanh, chim bòng chanh.v.v…) ngoài ra còn phải kể đến nhiều giống gà lôi và gà rừng… Loài rắn ở đây rất hiếm và vô hại. Một số loài rùa bụng đỏ xuất hiện tại những khu vực ẩm ướt. Trong rừng tre có rất nhiều loài bướm đẹp. Ngoài ra còn có một trạm thử nghiệm và nghiên cứu dành cho các nhà côn trùng học. Một điều đáng lưu ý đó là nơi đây hầu như không có muỗi.
Khí hậu
Khoảnh đất hình vành chảo nơi có trạm nghỉ được hưởng một dạng khí hậu đặc biệt dễ chịu cả vào mùa đông lẫn mùa hè. Không khí ở đây rất trong lành, độ ẩm khí quyển không khó chịu như ở vùng châu thổ. Người ta không hề cảm thấy nặng nề trên đôi vai cũng không có mồ hôi đầm đìa trên cơ thể.
Nhờ vào vị trí thuận lợi của các chỏm núi bao quanh mà phần lớn thời gian trong ngày, trạm nghỉ này nằm trong bóng râm và rất mát mẻ vào mùa hè – thời điểm mà khu vực châu thổ phải chịu cái nóng hừng hực nhất. Từ tháng 5 đến tháng 9, khoảng cách về nhiệt độ giữa vùng đồng bằng và trạm nghỉ mát Tam Đảo không dưới 9oC, đôi khi lên tới 13oC. Sự khác biệt này càng lớn khi nhiệt kế ở vùng châu thổ cao hơn.
Vì vậy ở Thác Bạc, người ta không có nhu cầu ngủ trưa. Vào thời điểm nóng nhất trong ngày, người ta vẫn có thể tập thể dục một cách thoải mái. Vào buổi tối, việc mang trên mình một chiếc áo dạ là không thừa và vào ban đêm cần đắp chăn khi ngủ.
Nước
Ở trạm nghỉ mát này, nguồn nước đến từ các dòng suối và nước ngầm rất dồi dào. Việc phân tích các mẫu nước tại các điểm khác nhau ở khu vực này cho thấy nguồn nước này có thể uống được, ít chất khoáng, trong vắt, không màu và có vị dễ chịu.
Theo yêu cầu của Nghiệp đoàn Du lịch Tam Đảo, chính quyền địa phương đã tiến hành nghiên cứu dự án hệ thống đường dẫn nước suối từ Thác Bạc đáp ứng nhu cầu của trạm nghỉ.
Tác dụng đối với cơ thể
Từ ngày 15-5 đến ngày 20-9, việc nghỉ ngơi tại Tam Đảo giúp người ta thoát khỏi thời tiết khắc nghiệt của mùa hè vùng châu thổ. Các tháng 5, 6 và 9 thường là mùa khô; tháng 7 và 8 thường xuyên có mưa.
Vào tháng 1, 2 tiết trời khô lạnh gợi nhớ đến những ngày đầy nắng đẹp của mùa đông tại khu vực miền Nam nước Pháp.
Thời gian nghỉ từ một tháng đến sáu tuần là cần thiết cho việc tận dụng độ cao. Tuy nhiên, từ ngày đầu tiên người ta đã cảm nhận được tác dụng của nó. Ngay khi đặt chân tới đây, điều dễ nhận thấy là tần số mạch đập tăng nhẹ, hoạt động tuần hoàn máu lớn hơn do đó làm tản máu ở các bộ phận trên cơ thể và tạo cảm giác thèm ăn. Thậm chí cảm giác này đến khá bất ngờ, và đối với những người đang lại sức, cần thận trọng trong việc giữ gìn sự cân bằng ở những ngày đầu.
Việc hít thở cũng trở nên dễ dàng hơn vì vậy những người bị hen suyễn và viêm phế quản nhanh chóng cảm nhận được bộ máy hô hấp được cải thiện đáng kể. Các chức năng của ruột cũng nhanh chóng trở lại trạng thái bình thường. Quá trình trao đổi chất dinh dưỡng và việc tăng cân đều đặn nhanh chóng diễn ra. Khí hậu nơi đây đặc biệt phù hợp đối với những người mắc chứng rối loạn đường ruột.
Cuối cùng các bác sĩ nhận thấy tác động tích cực trong việc phục hồi tình trạng chung ở những người dễ bị kích động. Họ ngủ ngon và sâu hơn. Những bệnh nhân bị đau nửa đầu, trí óc mệt mỏi do làm việc quá tải cũng đã bớt đau đầu rất nhiều khi nghỉ ngơi ở khu vực miền núi này. Song, đối với những người mắc bệnh tim mà thời kỳ dưỡng sức của họ do các bệnh về gan, lỵ hoặc sốt rét vẫn chưa tiến triển, cần tham khảo ý kiến bác sĩ trước khi quyết định đến Tam Đảo.
Toàn cảnh
Từ sống núi chạy ngang giới hạn vùng cao nguyên ở phía Nam, quang cảnh như trải dài tới miền đồng bằng, bao trùm toàn bộ thung lũng sông Hồng từ Hưng Hoá đến khu vực phía trên Hà Nội ẩn sau chỏm núi phía Đông. Khi thời tiết đẹp, Vĩnh Yên nổi bật với những ngôi nhà trắng rực rỡ dưới ánh mặt trời. Hưng Hoá như tách mình trên một gò đồi và dòng sông Lô lấp lánh phản chiếu cây cầu Việt Trì. Xa hơn về phía Đông là mấy nhánh sông Hồng và làng Hương Canh Tháp Miếu với những ngôi nhà nằm trên sáu gò đồi. Ở vùng đồng bằng, dưới chân Tam Đảo có nhiều mảng màu xanh tươi cho thấy vị trí các ngôi làng, những dòng sông đầy ắp phản chiếu ánh nắng mặt trời làm cho vùng thôn quê giống như một vùng biển rộng lớn với những hòn đảo ngang dọc. Quang cảnh của vùng châu thổ quả là độc nhất vô nhị”.
Tài liệu tham khảo
HOÀNG HẰNG
TRUNG TÂM LƯU TRỮ QUỐC GIA I
Điện thoại:(84-4) 37822545 - Ext: 208
Email:luutruquocgia1@gmail.com
891805 truy cập
233 trực tuyến